یۆنگ ناسی

پێم وایە دەبێت من زیاتر دەربارەی دەروونزانی یۆنگی بنووسم، پێویستە وریا بین دەربارەی خەمۆکی، وشەیەکی ناجێگیرە و بۆ وەسفی زۆرشت بەکاردێت، چارەسەرکردنی خەمۆکیش پشت دەبەستێتە سەر  پێناسەی بەکارهاتوو وە ئەو شێوازەی تۆ بەکاری دەهێنی، بۆ نمونە؛ من بەشێوەیەکی بنەرەتی مۆدیلی پزیشکی بەکار دەهێنم  لە خەمۆکیدا، لەسەر بنەمای نەخۆشەکە و شێوازە فیسیۆلۆژیەکەی، من نامەوێت دەربارەی ئەو مۆدێلانە بدوێم، من دەمەوێت دەربارەی تیۆرێکی دەروونی لەسەر خەمۆکی بیدوێم. خەمۆکی روحی هاوشێوەی خەمۆکی کلینکی (نۆرینگەیی) نیە، هەرچەندە وادەردەکەوێت کەهاوشێوەی یەکن، بەڵام پلانی چارەسەری زۆر جیاوازیان هەیە. چەند  قوتابخانەکانی دەروونزانی وای دەبینن کە خەمۆکی شتێکی ئەوەندە خراپ نیە کە دەستبەجێ ریشەکێش بکرێت،لەو بابەتانەی پەیوەست بەم تیۆرە، خەمۆکی نیشانەیەکی باشە، ئاماژەی چاکبوونەوەیە، کاتێک بەشەکانی دەروون لێکجیابوونەوە، دووبارە دەبنەوە بەیەک. لە تیۆری یۆنگیدا، خەمۆکی نیشانەیەکە لە ئاڕاستەیەکی هەڵەدا، یان هەنگاوێکی پێویستە بۆ رزگار بوون لە بابەتە درۆینەکان و کردنەوەی بوارە بۆ گەشەیەکی ڕاستەقینەی دەروونی. لەبەر ئەوە لە دەروون...

نیتشە دەڵێت "ژن لە پیاو باشتر منداڵ دەناسی ، بەڵام منـداڵی لەپیاودا پترە لە ژن، لە پیاوی رەسەندا منداڵیکی شــــاراوە هــەیـە کە دەیــەوێت کـــایە بکات، رابـن ژنەکان منداڵ لە پیاودا بدۆزنەوە" بەڵام ئایا وەک نیتشە دەڵی تەنها لە پیاودا منداڵ بوونی هەیە ؟ ئایا لە ناو ئافرەتانیش ناتوانین بەدوای ئەو منداڵەدابگەرێن کە کایە دەکات؟   یەکێک لە زانا گەورەکانی دەروونزانی (اریک بێرن) کە یەکێک بووە لە پێرەوانی دەروونشیکاری فرۆید و بەڵام دواتر تیۆرێکی تایبەتی بەناوی خۆی دانا بە ناوی  - نظرية التحليل التفاعلات* . ئەو جیاواز لە فرۆید کەسایەتی مرۆڤی دابەشکرد بەسەر سی بەش ئەوانیش (منی باوان - منی پێگەیشتوو - منی منداڵ)، بەپێی لێکدانەوەی بێرن لە هەموو مرۆڤێکدا سێ جۆری کەسایەتی هەیە، هاوشێوەی دابەشكردنەی فرۆید کە دابەشیکردبوو بەسەر ( من - منی باڵا - ئەو )، بەڵام بەشەکانی بیرن جیاوازی هەبوو لەگەڵ فرۆید.. منی باوان لە مرۆڤدا ئەو بەشەیە کە پێکهاتووە لە بەهاو باوەرو رەوشتە رێگەپیدراوەکان لەلایەن باوانەوە یان کۆکراوەی ئەو داواکراوە دەرەکیانە (لەلایەن کەسانی دەوروبەری تاکەوە) کە لەتاک دەکرێت،ئەو "...

کاتێک <فرۆید> لە رووی دەروونییەوە، بەراوردی نێوان هونەرمەند و نەخۆش دەکات ، وای دەبینێ کە لە دیوێکدا وێک دەچن و لە دیوێکی دیکەشیدا جیاوازن، بەڵام دیوی وێکچونیان ئەوەیە کە هەردووکیان لە واقیعی پر لە ئەشکەنجەی هەڵدێن و بەرەو جیهانی ئەندێشە دەچن، لەوێدا مەیلەکانیان لە شێوەی خێگرەوەیەکی سیمبۆلیدا ڕازی دەکەن. بەڵام دیوی جیاوازیان ئەوەیە کە تەنیا هونەرمەندەکە توانای هەیە سەر لەنوێ بگەرێتەوە نێو جیهانی و اقیع بەکارو بەرهەمەکانیەوە رووبەرووی جەماوەرەکەی خۆی ببێتەوە، بە ویژدان و سۆزەوە بەشداری واقیعەکەی خۆی بکات، بەڵام ڕەفتاری دەرووننەخۆش مۆرکێکی نێرگسی و ناکۆمەڵایەتی وەرگرتووە کە وای لێ دەکات پەیوەندی بە کەسانی ترەوە نەبێت و بەشداری ویژدانیشیان لەگەڵدا بکات . لە کتێبی <توێژینەوەی سایکۆلۆژی لە داهێنانی شیعریدا> نووسینی <ثامر حسن جاسم .. ترجمەی حمەی ئەحمەد رەسوڵ >

هەر ئەمرۆ، کاتێک منداڵەکەمان بەرەو خوێندنگا دەروات ، پێی دەڵێم : ئازیزم ! من نامەوێت تۆ باشترین بیت، تەنها دەمەوێت تۆ خۆشحال و خۆشبەخت بیت.... هەر گرنگ نیە بەلامەوە کە ٢٠ لە ٢٠ بێنی ، لە جێگای ٢٠ دەتوانی ١٦ بەدەست بێنی، بەڵام چێژ لە دەورانی منداڵی و قوتابخانەت وەربگرە. ئازیزم ! لە پاشگری (ترین) خۆت بەدوربگرە ، چونکە خۆشبەختی ئەودەمە هەیە کە خۆت بەکەس پێوانە ناکەی ، هەتا نەتەوێت ببیە خۆشبەخترین، بتەوێت خۆشبەختبی و لە پێناو ئەوشدا هەوڵبدە،  ئەمەش هەموو شتێکە. لەبیرمە کاتێک بەدوای پاشگری (ترین)دا دەرۆیشتم، خۆشبەختیم لەدەستدا ، لە ١٩.٧٥ جێژم وەرنەدەگرت چونکە یەکێک ٢٠ ی هەبوو ... لە لێخورینی ئوتومبێلی "لادا" و ... هتد جێژم وەرنەدەگرت چونکە ئوتومبێلی مۆدێل بەرزتر لە شەقامەکاندا دەبینران، لەو کاتەی لەگەڵ خۆشەویستەکانمان بوین چێژمان وەرنەدەگرت، چونکە بروانامە و پارەی ناو گیرفانمان ، هەروەها خانوەکەمان و کارەکەمان و دەرامەتمان و دۆست و خزمەکانمان کەمتر بوو لە هی خەڵکی .... دەمەوێت بڵێم لە ژێر کاریگەری ئەو خوە خراپانە، زۆرێک لە ئێمە تەنها بە "باشترین و زۆرترین و باڵاترین"ەوە ...